Bir önceki yazıda Altıncı Yüzyılda Bizans İmparatorları‘ndan bahsetmiştik. İmparator I. Anastasius‘tan başlayan ve İmparator Mavrikios’a kadar uzanan bu liste, bir anlamda Bizans İmparatorluğu’nun yükselişini de konu alıyordu. Bu yazıda ise Yedinci Yüzyılda Bizans imparatoru olan Phocas, Heraklius, III. Konstantinos, II. Konstans, IV. Konstantinos ve II. Justinianos‘tan bahsedeceğiz.

Başta sıkıcı ve karışık gözüken, fakat derine indikçe “Taht Oyunları” kıvamında bir heyecan fırtınası yaşatan Bizans tarihini, en başından sonuna kadar ayrıntısı ile sizlerle paylaşıyor olacağım. Size naçizane tavsiyem, ilk yazıdan başlamanız ve tüm olayları hazmederek okumanız.

Yedinci Yüzyılda Bizans İmparatorları Listesi

• Bizans İmparatoru Phocas (veya Phokas)
• Bizans İmparatoru Heraklius (Heraclius veya Herakleios)
• Bizans İmparatoru III. Konstantinos (Constantinus veya Konstantin)
• Bizans İmparatoru II. Konstans (Constans)
• Bizans İmparatoru IV. Konstantinos (Constantinus veya Konstantin)
• Bizans İmparatoru II. Justinianos (Justinianus veya Jüstinyen)

1. Bizans İmparatoru Phocas (602-610)

Bizans imparatoru Phocas, asker kökenli ve oldukça sert mizaçlı biriydi. Tahta çıktığı yıllarda Bizans İmparatorluğu çok hassas bir durumdaydı. Doğu’da Sasani İmparatorluğu, Batı’da ise Avarlar ve Slavlar askeri tehdit oluşturuyordu. Selefi Mavrikios kadar becerikli bir yönetim gösteremeyen Phokas, imparatorluğu sadece birkaç yılda yıkılmanın eşiğine getirdi. Read More

St. John Chrysostom

Ioannis Hrisostomos (John Chrysostom) kimdir?

İstanbul’un tarihinde uzmanlaşmaya çalışan biri olarak, adına sıkça rastladığım kişilere özel bir başlık açma gereği duyuyorum. Aziz Ioannis (Yannis) Hrisostomos, 4. Yüzyıl’a damga vurmuş kişilerden biri olarak, hayat hikayesi ile dikkat çekiyor.

Ioannis, Hristiyanlık aleminde önemli bir şöhrete sahip olduğu için, öncelikle Hristiyanlığın o yıllardaki durumundan söz etmekte fayda var. Bilindiği üzere Hz. İsa’nın M.S. 30 yılındaki ölümünden sonra havarileri dünyaya Hristiyanlığı yaymaya başladılar. İskenderiye, Antakya, Efes ve Roma gibi Antik Çağ’ın en önemli şehirlerinde ilk kiliseleri kurdular.

Bilinen dünyanın en büyük siyasi gücü olan Roma İmparatorluğu,  Hristiyanlığın yayılmasını hoş karşılamadı ve sert karşılık verdi. Hristiyanlara karşı zulüm ve katliam yaklaşık 3 asır sürdü. Nihayet İmparator Konstantin’in yayınladığı Milano Fermanı ile 313 yılında Hristiyanlık serbest bırakıldı. Hatta Konstantin’in kendisi de Hristiyan oldu.

İmparator Konstantin dönemine kadar büyük zulümler gören Hristiyanlar, artık inançlarını özgürce yaşayabilecekti. 325’te toplanan İznik Konsili‘nde alınan kararlar ile Hristiyanlık merkezleri de belirlendi. Buna göre Roma, Konstantinopolis, Antakya, Kudüs ve İskenderiye başlıca piskoposluk merkezleri olacaktı.

İnanç serbestisi ile birlikte, Hristiyanlık felsefesinde müthiş bir ilerleme oldu. Erken dönem piskoposlar, günümüzde halen tüm dünya kiliselerinde uygulanan ibadet şekillerinin temellerini attılar. Aziz Ioannis Hrisostomos, tam da böyle elverişli bir dönemde doğdu ve adını kilise tarihine büyük harflerle kazıdı. Read More

İkona Kırıcılık (İkonoklazm) Nedir?

Bizans’ta İkona Kırıcılık (İkonoklazm) Dönemi Hakkında Bilgi

Roma İmparatorluğu‘nun Hristiyanlığı meşru bir din olarak kabul etmesi yaklaşık 300 yıl sürmüştü. Hz. İsa’nın öğretilerini Kudüs civarında yaymasıyla başlayan süreç, Roma tarafından ilk zamanlar ciddiye alınmadı. Ancak Hz. İsa’nın en önemli havarilerden Aziz Paul ve Aziz Petrus‘un, Roma İmparatorluğu’nun kalbi olan Roma’ya kadar gitmesi ve Hristiyanlığın önü alınamaz şekilde yayılmaya başlaması, Roma imparatorlarını ciddi önlemler almaya yöneltti.

İmparatorların bazıları, Hristiyanlara zulüm politikası uyguladılar ve binlercesi öldürüldü. Çok tanrılı dine inanan Romalılar, bu yeni dini kendi özbenliklerine tehdit olarak görüyorlardı. Romalıların bakış açısı, 300’lü yıllarda İmparator Konstantin döneminde değişmeye başladı.

Konstantin, Roma İmparatorluğu‘nun büyük reformlara ihtiyacı olduğunu görüyordu. Bu sebeple 315’te yayınladığı Milano Fermanı ile Hristiyanlığı, Roma topraklarında serbest bıraktı. Ardından 325 yılında Nikea (İznik) Konsili’ni topladı ve Hristiyanlığın esaslarını belirledi. Tüm bunları yaparken, pagan dininin simgesi olan Roma‘yı terk etmiş ve başkenti “Yeni Roma” olarak da bilinen Konstantinopolis‘e taşımıştı.

Hristiyanlık, çok kısa bir sürede Romalıların yaşam biçimi haline geldi. İmparator Konstantin‘in Hristiyanlara zulme son vermesinden (315), Hristiyanların paganlara zulüm etmesine kadar (381) 66 yıl geçmesi yetmişti. İmparator Theodosius döneminde, artık devlet dini Hristiyanlık olmuş ve tüm dinamikler tersine dönmüştü. Konstantin’in yeni dinin üzerine inşa ettiği Konstantinopolis, artık imparatorluğun en dindar merkezlerinden biriydi. Read More

VI. Yüzyıl’da Bizans İmparatorları

Altıncı Yüzyıl’da Bizans İmparatorları Listesi ve Yükselme Dönemi

Bir önceki yazıda Beşinci Yüzyıl’da Bizans İmparatorları‘ndan bahsetmiştik. “Büyük” unvanına sahip Theodosius‘tan başlayan ve Zenon‘a kadar uzanan bu liste, bir anlamda Antik Roma’dan, bir Orta Çağ imparatorluğu olan Bizans‘a geçişi de konu alıyordu. Bu geçiş döneminin halen sürdüğüne bu yazıda şahit olacağız. Antik Roma kültünün Helenleşmesi, genel anlamda Herakleios (610-641) döneminde tamamlanacak.

Başta sıkıcı ve karışık gözüken, fakat derine indikçe “Taht Oyunları” kıvamında bir heyecan fırtınası yaşatan Bizans tarihini, en başından sonuna kadar ayrıntısı ile sizlerle paylaşıyor olacağım. Size naçizane tavsiyem, ilk yazıdan başlamanız ve tüm olayları hazmederek okumanız.

Yedinci Yüzyıl’da Bizans İmparatorları Listesi

• Bizans İmparatoru I. Anastasius (Anastasius I Dicorus)
• Bizans İmparatoru Justinus (Justin I)
• Bizans İmparatoru Justinianus (Justinian veya Jüstinyen)
• Bizans İmparatoru II. Justinus (Justin II)
• Bizans İmparatoru II. Tiberius (Tiberius II Constantine)
• Bizans İmparatoru Mavrikios (Mauricius veya Maurice)

Leo Hanedanı (457-518)

• Bizans İmparatoru I. Anastasius (491-518)

Önceki yazının sonunda bahsettiğimiz İmparator Zenon, Isauralı olması sebebiyle halkın nezdinde kabul görmüyordu. Din tartışmaları (Patrik Akakios ve Papa III. Felix’in birbirini aforoz etmesi), saray entrikaları (Pelagios’un imparatorun yerine geçeceği kehaneti yüzünden haksızca idam edilmesi) ve oğlunun kötü şöhreti (onun da adı Zenon’du) nedeniyle Zenon iyice gözden düştü. Bir epilepsi nöbeti sırasında öldüğünde, yas tutan bile olmadı.

Varisi olmadan imparatorların yerine, imparatoriçenin yapacağı yeni evlilikle imparator atanıyordu. Bu sebeple halk imparatoriçe Ariadne‘ye “İmparatorluğa Ortodoks bir imparator ver, İmparatorluğa Romalı bir imparator ver.” diye yakardı. Ariadne, iyi eğitimli ve asil Flavius Anastasius ile evlenerek bu dileği yerine getirmiş oldu. Read More

V. Yüzyıl’da Bizans İmparatorları

Bizans imparatorlarını listelediğimiz tarih yazısına Roma’da Tetrarşi Yönetimi yazısı ile başlamış ve Dördüncü Yüzyıl’da Roma İmparatorları yazısı ile devam etmiştik. Konuyu İmparator Diocletianus dönemine kadar geriye giderek ele almamızın sebebi, Bizans İmparatorluğu‘nun temellerini atan Büyük Konstantin‘in tahta çıkmasını sağlayan olaylar zincirini anlatmaktı.

Eğer Konstantin ezeli başkent Roma’ya sırtını dönüp, Konstantinopolis şehrini kurmasaydı; 1453 yılına kadar ayakta durabilecek bir Bizans (yani Doğu Roma) İmparatorluğu hiç olmayacaktı. Zira İstanbul’un eşsiz konumu onu tüm işgallere karşı korurken, Roma barbar kavimlerin saldırıları ile yitip gitti. (476)

Başta sıkıcı ve karışık gözüken, fakat derine indikçe “Taht Oyunları” kıvamında bir heyecan fırtınası yaşatan Bizans tarihini, en başından sonuna kadar ayrıntısı ile sizlerle paylaşıyor olacağım. Size naçizane tavsiyem, ilk yazıdan başlamanız ve tüm olayları hazmederek okumanız.

Beşinci Yüzyıl’da Roma/Bizans İmparatorları

• Roma İmparatoru I. Theodosius (Büyük Theodosius)
• Bizans İmparatoru Arcadius (Doğu Roma’nın İlk İmparatoru)
• Bizans İmparatoru II. Theodosius
• Bizans İmparatoru Marcianus (Marcian)
• Bizans İmparatoru I. Leo (Leon)
• Bizans İmparatoru Zeno (Zenon)

Theodosius Hanedanı (379-457)

• Roma İmparatoru I. Theodosius (379-395)

Theodosius’un apar topar bir kurtarıcı gibi eş-imparator ilan edilmesinden bir önceki yazımızda bahsemiştik. Önceki yazıyı okumuş olanların affına sığınarak, direkt bu yazıdan başlayanlar için hikâyeyi biraz geri saracağım. Read More

Bizans İmparatorluğu Nasıl Kuruldu

Bizans İmparatorluğu Nedir ve Nasıl Kuruldu?

Bizans İmparatorluğu‘nun kuruluş yılı ile ilgili, tarihçilerin farklı fikirleri vardır. Öncelikle şunu belirteyim ki, “Bizans İmparatorluğu” aslında tarihçiler tarafından sonradan takılmış bir isimdir. Orijinal adı Doğu Roma İmparatorluğu’dur ve Roma İmparatorluğu ikiye bölünüp, Batı Roma yıkıldıktan sonra Roma’dan kalan tek parçadır. Şimdi bu konuyu biraz açalım.

Roma İmparatorluğu Nedir?

Roma İmparatorluğu, günümüzde İtalya’da bulunan Roma kentinden ibaret bir şehir devletiydi. Osmanlı’nın bir beylikten büyüyüp, koca bir imparatorluğa evrilmesi misali, Roma da sınırlarını her yöne doğru genişletti. Yalnız Roma, başlangıçta tek bir lider tarafından yönetilmiyordu. Roma Senatosu‘ndaki senatörlerin aldığı ortak kararlar ile hareket ediliyordu. Read More

IV. Yüzyıl’da Roma İmparatorları

Dördüncü Yüzyıl’da Roma İmparatorları Listesi

Roma, M.Ö 27 yılında Augustus’un tahta çıkmasıyla, cumhuriyetten imparatorluğa evrildi. Kabaca M.S. 235 yılına kadar süren bir refah döneminin ardından, 50 yıl sürecek bir iç savaş dönemi yaşandı. İmparator Diocletianus, 285 yılında imparatorluğu rayına koymak için ekonomik, askeri ve siyasal reformları yürürlüğe koydu. Bununla da yetinmeyerek, adil bir güç paylaşımını öngören Tetrarşi‘yi (dörtlü yönetim) getirdi.

Tetrarşi ilk başlarda başarılı olduysa da, pratikte 4 ayrı imparatorun hüküm sürdüğü bir ortamda sürtüşmeler kaçınılmazdı. Oyunun kurallarını en başarılı şekilde uygulayan Konstantin (Constantinus), tüm rakiplerinden kurtularak, gücü tekrar tek elde toplamayı başardı.

Konstantin, yaptığı reformlarla Roma İmparatorluğu‘nun pusulasını tamamen doğuya çevirdi. Başkenti Roma’dan, kendi adıyla kurduğu Konstantinopolis kentine taşıdığı gibi, Hristiyanlığı kabul eden ilk imparator olarak da tarihe geçti. Antik Roma‘nın, Bizans‘a evrilmesinde en büyük kilometre taşı olan Konstantin ve halefleri, yazımızın ana temasını oluşturuyor.

Dördüncü Yüzyıl’da Roma İmparatorları Listesi

• Roma İmparatoru I. Constantinus (Konstantin veya Konstantinos)
• Roma İmparatoru II. Konstantius (Constantius)
• Roma İmparatoru Julianus (Julian the Apostate)
• Roma İmparatoru Jovianus (Jovian)
• Roma İmparatoru I. Valentinianus (Valentinian I)
• Roma İmparatoru Valens (Flavius Iulius Valens)
• Roma İmparatoru Gratianus (Gratian)
• Roma İmparatoru II. Valentinianus (Valentinian II)

Constantinian Hanedanı

• Roma İmparatoru I. Constantinus (Konstantin)

İmparator Konstantin, sırasıyla Maxentius ve Licinius gibi rakiplerini yenilgiye uğrattıktan sonra tek başına tahta geçti. 20 yıla yakın süren bu mücadele sırasında, uzun yıllarını Batı Avrupa’da geçirmişti. Ancak yönetimi tek elde topladıktan sonra, yüzünü tamamen Doğu’ya döndü. O dönemde imparatorluğun en önemli şehirleri olan Roma, Sirmium, Nicomedia, Antiochia ve Alexandria yerine, kendi adına bir şehir kurmak istedi.

Byzantium’un Stratejik Önemi

Licinius ile Adrianople (Edirne) ve Chrysopolis‘te (Üsküdar) yaptığı iki savaşta, eski bir Yunan yerleşkesi olan Byzantium‘un stratejik konumu ilgisini çekmişti. İmparatorluğun iki ön cephesi olan Ren Nehri kıyılarına ve Suriye‘ye kolayca geçiş sağlayan bu şehir, aynı zamanda doğal bir savunma hattına sahipti.

Byzantium‘u kuşatacak olan bir donanmanın Karadeniz veya Akdeniz kıyılarından fark edilmeden yaklaşması mümkün değildi. Ayrıca bir yarımada olduğu için, karadan yapılacak bir saldırıya 3 taraftan kapalıydı.

Tarihi binlerce yıl geriye giden Mitolojik Tanrıları terk edip, tek Tanrılı bir dini getirmeye hazırlanan Konstantin, eski düzenin simgesi olan Roma‘ya pek itibar etmiyordu. O dönemlerde küçük bir kasaba görünümünde olan Byzantium ise adeta işlenmeye hazır bir elmas gibi parlıyordu. Read More

Diocletianus ve Tetrarşi Dönemi

Diocletianus ve Roma’da Tetrarşi Dönemi (Dört İmparator Yönetimi)

Julius Caesar’ın evlatlığı Octavius “Augustus” adı ile tahta çıktıktan sonra, Roma İmparatorluğu uzun süren bir yükselme dönemi yaşadı. Nerva–Antonine hanedanı ile zirveye çıkan refah dönemi (96–192), Severus hanedanı zamanında da iniş çıkışlarla da olsa devam etti. (193–235).

M.S. 235 yılında Severus hanedanının son üyesi olan Alexander Severus, kendi ordusu tarafından infaz edilince; uzun bir süre (235-285) Roma‘da terör estirecek olan “Kriz Dönemi” başladı. 50 yıl süren bu kriz döneminde imparatorlar birbiri ardına suikaste uğradı ve birkaç yıldan fazla tahtta kalamadılar.

Bu uzun süreli kaos dönemini bitiren kişi ise Diocletianus (İng. Diocletian) isimli imparator oldu. Kaos döneminin son imparatoru olan Carus‘un ordusunda süvari komutanı olan Diocletian, savaş meydanlarındaki başarısı sayesinde merdivenleri hızla tırmanmış bir subaydı.

Carus’un beklenmedik bir şekilde hayatını kaybetmesiyle, oğlu Carinus (ve Numerius) kontrolü ele aldılar. Ne var ki, Roma’nın önde gelenleri ve ordunun en popüler generali olan Diocletianus, Carus’un oğullarını istemiyordu. Bu sebeple Sırbistan yakınlarında vuku bulan Margus Savaşı‘nda kozlarını paylaştılar. Carinus savaşta öldü ve kardeşi Numerius da -muhtemelen- suikaste uğradı.

Nihayet, 284 yılında Diocletianus, Roma İmparatoru olarak tahta çıktı. Yaklaşık 20 yıl sürecek ve imparatorluktan gönüllü olarak feragat etmesiyle sonlanacak bir dönem başlıyordu. Nevi şahsına münhasır bir adam olan Diocletian, Roma tarihinde kendi rızasıyla tahttan inen ilk kişiydi. Erguvan rengi imparatorluk cübbesini çıkarıp, Hırvatistan‘ın Split şehrindeki sarayının bahçesinde lahana yetiştirdiği bir emekliliği olacaktı. Read More

Bizans İmparatorluğu Haritası

Bizans İmparatorluğu Haritası, Kuruluş, Yükseliş ve Çöküş Haritaları

Bizans İmparatorluğu tarihinden bahsetmek için, önce Roma tarihini kavramak gerekir. Zira bizim modern tarihte Bizans olarak bildiğimiz imparatorluğun adı, aslında Doğu Roma İmparatorluğu‘dur ve antik Roma İmparatorluğu’nun devamı maiyetinde bir devlettir.

Bizans İmparatorluğu, dünya tarihindeki en uzun soluklu devletlerden biri olarak tarih sahnesinde yerini almıştır. Bizans’ın kuruluş, yükseliş ve çöküş dönemindeki sınırlarını gösteren haritaları aşağıda bulabilirsiniz. Read More