İslam Bilim ve Teknoloji Tarihi Müzesi, İstanbul’un en turistik semtlerinden biri olan Sultanahmet’te konumlanıyor. Gülhane Parkı’nın içindeki müzede bulunan eserler, bize İslam tarihi ile ilgili önemli ipuçları sunuyor.
Sultanahmet’te Ayasofya ve Topkapı Sarayı gibi tarihi eserleri ziyaret edenler, genelde bu güzel müzeyi gözden kaçırırlar. Oysa İslam Bilim ve Teknoloji Tarihi Müzesi, Topkapı Sarayı’nı çevreleyen duvarlar içinde konumlanıyor.
Topkapı Sarayı’nın birinci avlusunda bulunan Aya İrini Kilisesi‘nin yanındaki yokuştan aşağı inerseniz, önce İstanbul Arkeoloji Müzesi‘ne ve sonra da Gülhane Parkı’nın içinde konumlanan bu güzel müzeye ulaşabilirsiniz.
Bu yazıda sizlere İslam Bilim ve Teknoloji Tarihi Müzesi’nin giriş ücreti ve ziyaret saatleri hakkında güncel bilgi vereceğim. Ayrıca müzedeki eserlerden da kısaca bahsedeceğiz. Ancak öncelikle Dünya tarihinde İslam’ın yeri hakkında bilgi aktarmak isterim.
Medeniyetin Gelişimi
Antik Çağ’ın en üretken medeniyetleri Antik Yunan, Antik Mısır, Mezopotamya ve Çin‘di. Antik Çağ’ın sonlarına doğru ise bilinen dünyanın büyük bir kısmı Roma İmparatorluğu‘nun çatısı altında toplandı.
Julius Caesar ile başlayan yükseliş, İmparator Augustus döneminde devam etti. Trajan, Hadrianus ve nihayet Marcus Aurelius döneminde doruğa ulaştı. Roma lejyonları, Uzak Doğu haricinde kalan tüm antik merkezlerde kontrolü ele geçirmişti.
Romalılar, Antik Yunan’dan (ve diğer medeniyetlerden) miras aldıkları felsefe, tıp ve astonomi bilimlerinin üzerine; idari, hukuksal ve mimari alanlarda önemli kazanımlar eklediler.
Antik Çağ’da medeniyetin gelişimi gerçekten hızlıydı. Ancak Roma İmparatorluğu’nun zayıflaması ve Batı Roma’nın 476‘da çökmesiyle, geç dönem Antik Çağ’ın lokomotifi olan Avrupa medeniyeti, derin bir karanlığa gömüldü.
Çoğu tarihçiye göre Roma İmparatorluğu‘nun Doğu ve Batı olarak bölündüğü 395 yılı, Orta Çağ’ın da başlangıcıdır. Batı Roma İmparatorluğu barbar saldırılarına dayanamayıp 476 yılında çökerken, bizim Bizans İmparatorluğu olarak bildiğimiz “Doğu Roma” ise 1453‘e kadar varlığını sürdürdü.
Batı Roma’nın çöküşü ile bir kargaşaya sürüklenen ve kurtuluşu bir “baba figürü” olarak gördüğü Roma Piskoposu Papa‘da bulan Avrupa, Karanlık Çağ’a (Bkz: Dark Ages) adım atmış oldu. Papa’nın ve diğer din adamlarının etkili olduğu ve bilimin geri plana atıldığı bu dönem, yaklaşık bin yıl sürecekti.
Galileo Galilei, Nikolas Kopernik ve Isaac Newton gibi bilim insanları, Batı’yı düştüğü bu duraklama döneminden çıkardılar ve Rönesans‘ı (yeniden doğuş) başlattılar.
İslam’ın Yükselişi
Batı Roma‘nın çoktan yıkıldığı ve Bizans‘ın da Hristiyanlık’taki teolojik ayrışmalar (Ariusçuluk, Monofizitlik v.b.) ile boğuştuğu bir dönemde, Mekke’de Hz. Muhammed varlığını gösterdi. Yaydığı İslam öğretisi o kadar etkili oldu ki, asırlardır kendi halinde bir yaşam süren Arap kavimlerini harekete geçirdi.
Hz. Muhammed sayesinde bir bayrak altında toplanan Araplar, Mısır ve Mezopotamya gibi Antik Çağ’ın mirasını taşıyan yerleri fethettiler. Bununla da sınırlı kalmayarak Asya içlerine ilerlediler ve Hindistan‘a kadar uzanan bir etki alanı kurdular.
Emeviler döneminde Afrika‘nın tamamı ele geçirildi ve hatta İspanya’nın güneyi (Endülüsya) bile fethedildi. Böylece İber Yarımadası‘ndan, Endonezya‘ya kadar uzanan bir İslam kuşağı kurulmuştu.
Avrupa’nın karanlık çağa girdiği bu dönemde, İslam alimleri Antik Çağ bilimini devraldılar. Antik Yunan filozoflarının çalışmaları, Antik Mısır’ın astronomideki ileri teknolojisi idrak edildi. Üniversiteler kuruldu ve bilim alanında hızlı ilerlemeler kaydedildi.
Günümüz üniversitelerindeki rektörlük ve dekanlık gibi terimler ilk olarak İslam ünversitelerinde kullanıldı. (Kaynak: History of Christianity by Diarmaid MacCulloch). Abbasiler dönemine gelindiğinde Bağdat dünyanın en gelişmiş ve medeni şehirlerinden biriydi.
İslam ordularının kuzey cephesinde Bizans‘a karşı üst üste kazandığı zaferler, Bizans imparatorlarını rahatsız etmişti. Tanrı’nın onlara sırt çevirdiğini düşünüyor ve nerede yanlış yaptıklarını araştırıyorlardı. Aradıkları günah keçisini kiliselerde buldular.
Sekizinci yüzyıldaki Bizans imparatorlarına göre kiliselerde tapınılan ikonalar, putperestlik ile eşdeğerdi. Tüm yenilgileri ve felaketleri bu ibadet biçimine bağlayan İmparator III. Leon, Bizans sınırlarındaki tüm kiliselerdeki ikonaları ve mozaikleri parçalattı.
Yerine ise camilerdeki gibi geometrik şekiller çizildi. Bu olaylar zaten bölünmüş olan Hristiyanlık dünyasını iyiden iyiye bir iç savaşa sevk etti. (Bkz: İkona Kırıcılık)
İslam’ın yükselişi sırasında Farabi, İbn-i Sina, İbn-i Rüşd, Gazzali, İbni-i Haldun ve Mevlana gibi filozoflar ortaya çıktı. Fizik, kimya, astronomi, denizcilik ve mimari gibi alanlarda büyük ilerlemeler kaydedildi.
İşte yazımızın ana konusu olan İslam Bilim ve Teknoloji Tarihi Müzesi de İslam’ın insanlığa kazandırdığı eserlerin bir sergisidir. Sanırım bu tarih notlarından sonra müzedeki eserler bizlere daha anlamlı gelecektir.
İslam Bilim ve Teknoloji Tarihi Müzesi
İslam Bilim ve Teknoloji Tarihi Müzesi, yazının girişinde belirttiğim üzere çoğu yerli ve yabancı turistin gözünden kaçan bir yer.
Açıkçasını söylemek gerekirse, ben de bir turist rehberi olduğum halde bu müzeyi keşfetmeyi uzunca bir süre ertelemiştim. Ancak müzeyi gezdiğinizde “keşke daha önce gelseymişim” diyeceğinize emin olabilirsiniz.
Müze, Gülhane Parkı’nın içinde “Has Ahırlar” bölümünde faaliyet gösteriyor. Geniş bir alana yayılan bu müzenin harika düzenlenmiş bir avlusu var. Bu avlunun içinde ise Abbasi Halifesi Al-Ma’mun’un 9. yüzyılda alimlere hazırlatmış olduğu bir dünya haritası sergileniyor.
Müzenin içindeki koleksiyonda ise Müslüman alimlerinin projelerinden yola çıkılarak hazırlanmış modeller var. Yazının girişinde değindiğim üzere, Antik Çağ ile Rönesans arasındaki dönemde İslam’ın yükselişi yaşanmıştı.
Müzenin kurgusu da tam olarak bu döneme odaklanıyor ve 9. ile 17. yüzyıllar arasındaki İslam Medeniyetini ve onun ortaya koyduğu bilimsel ve teknolojik tasarımları konu alıyor.
İslam Bilim ve Teknoloji Müzesi Giriş Ücreti 2025
İslam Bilim ve Teknoloji Tarihi Müzesi giriş ücreti 2025 yılında 10 Euro’dur. Ancak bu yabancı turistler için belirlenmiş olan fiyattır. Türk vatandaşları müzekart alarak bu müzeyi ücretsiz gezebilirler. Bilet fiyatları en son 21 Mart 2025 tarihinde güncellenmiştir.
60 TL karşılığında alabileceğiniz bir müzekart ile civardaki Topkapı Sarayı, İstanbul Arkeoloji Müzesi, Büyük Saray Mozaikleri Müzesi ve Türk ve İslam Eserleri Müzesi gibi yerleri de ayrıca gezebilirsiniz.
İslam Bilim ve Teknoloji Müzesi Ziyaret Saatleri 2025
İslam Bilim ve Teknoloji Tarihi Müzesi ziyaret saatleri sabah 09:00 ile akşam 18:30 saatleri arasındadır. Müze haftanın her günü ziyarete açıktır. Müzenin açılış ve kapanış saatlerine ilişkin bilgiler en son 21 Mart 2025 tarihinde güncellenmiştir.
İstanbul’daki müzelerin giriş saatlerinde etkinliklere ve tadilatlara bağlı olarak değişiklik olabilir. Müzeye gitmeden önce müzenin resmi internet sitesini ziyaret edip, son durumu gözden geçirmenizi öneririm.
Müzeye Nasıl Gidilir?
İslam Bilim ve Teknoloji Tarihi Müzesi’ne gitmek için T1 tramvay hattı ile Gülhane veya Sultanahmet‘e gidebilirsiniz. Gülhane Tramvay İstasyonu‘ndan yürüyerek 5 dakikada Gülhane Parkı’nın kapısından girebilir ve müzeye kolaylıkla ulaşabilirsiniz.
Sultanahmet Tramvay Durağı’ndan ise müzeye ulaşmak için bir önceki tramvay durağı olan Gülhane Tramvay Durağı’na doğru yürümeniz gerekiyor. Böylece anıtsal kapı sağınızda kalacak.
Kapıyı geçtikten sonra sola dönün ve parkın içinden ilerleyin, İslam Bilim ve Teknoloji Tarihi Müzesi’ni göreceksiniz. Bu müze, Sultanahmet’teki diğer birçok müzeye göre küçüktür ve bir saat içinde ziyaret edilebilir.
Vaktiniz varsa buraya oldukça yakın olan İstanbul Arkeoloji Müzesi veya Aya İrini Anıt Müzesi’ni de ziyaret edebilirsiniz. Tüm bu yapılar Topkapı Sarayı’nı çevreleyen surların içinde yer almaktadır.
Son Söz
İslam Bilim ve Teknoloji Tarihi Müzesi, İslam tarihine ilgi duyanlar için gizli bir hazine. Bu nedenle İstanbul’un en iyi müzeleri arasında yer almaktadır.
Bu müzedeki deneyiminizi tamamlayacak başka müzeler de görmek isterseniz Sultanahmet Camii‘nin hemen yanındaki Türk ve İslam Eserleri Müzesi‘ni de ziyaret edebilirsiniz.
İstanbul’daki müzeler hakkında daha fazla bilgi edinmek istiyorsanız, bu sitenin İstanbul Müzeleri kategorisinde buna benzer onlarca yazı bulabilirsiniz. Bu kategori altında 30’a yakın müze tanıtılmaktadır.
İslam Bilim ve Teknoloji Tarihi Müzesi by Serhat Engül
Leave a Reply