Büyük Saray Mozaikleri Müzesi, bir zamanların muhteşem Roma sarayının izlerini taşıyor. 4. yüzyılda İmparator Konstantin tarafından inşa edilen Büyük Saray, yaklaşık 800 yıl boyunca Doğu Roma tahtına ev sahipliği yaptı.
11. yüzyıldan itibaren önemini yitirmeye başlayan Büyük Saray, yerini Haliç kıyılarında inşa edilen Blakhernai Sarayı’na bıraktı. Büyük Saray, 1204’teki Latin İstilası (Dördüncü Haçlı Seferi) sırasında tamamen harabeye dönse de şöhreti günümüze kadar ulaştı.
Bu yazıda Büyük Saray Mozaikleri Müzesi’nin giriş ücreti ve ziyaret saatleri hakkında güncel bilgiler bulabilirsiniz. Ancak müzedeki eserlerin tarihteki önemini kavramak için öncelikle Roma tarihinde bir yolculuğa çıkmamız gerekiyor.
NOT: Yazıya başlamadan önce şunu belirtmek isterim ki müze 2023 yılından restorasyon sebebiyle kapalıdır. Benim bu yazıyı güncellediğim 12 Nisan 2025 tarihinde müze halen kapalıydı.
Büyük Saray’ın Tarihi
Büyük Saray’ın tarihi 330 yılına, İstanbul’un Roma başkenti ilan edildiği tarihe kadar uzanıyor. İstanbul önceleri Byzantion adıyla bir Yunan kolonisi iken 195 yılından itibaren Roma hakimiyetine girdi.
195’te şehri ele geçiren Roma imparatoru olan Septimus Severus, şehre ilk Roma yapılarını da ekleyen kişi oldu. Bunların arasında atlı araba yarışlarının yapılacağı bir Hipodrom da vardı.
Romalılar, Byzantion (veya Latince ismiyle Byzantium) şehrine, önceleri çok da önem vermediler. Ancak Tetrarşi döneminde (Dörtlü Yönetim) tahta çıkan 4 imparatordan biri olan İmparator Konstantin yönetiminde işler değişti.
Konstantin, rakiplerini tek tek yenilgiye uğratarak tek başına imparator olmayı başardı. Yeni imparator, Roma İmparatorluğu‘nda bir reform yapmak ve güç dengelerini değiştirmek istiyordu.
Ancak bu reformları eski düzeni temsil eden ezeli başkent Roma’da yapamayacağını düşündüğü için, yeni bir başkent arayışına girdi. Bu amaçla Asya ile Avrupa arasındaki ticaretin merkezinde olan Byzantium‘u gözüne kestirdi.
İmparatorluk mimarları, mühendisleri ve sanatçıları eski bir Yunan kenti olan Byzantium’a geldiler. 324 ile 330 yılları arasında şehirde birçok anıtsal bina inşa edildi. Bunlar arasında Havariyyun Kilisesi, Konstantin Forumu, Hipodrom ve Büyük Saray gibi yapılar vardı.
Büyük Saray, günümüzde Sultanahmet Camii‘nin olduğu yerden başlıyor ve Cankurtaran semtinin denizle buluştuğu yere kadar uzanıyordu. Sarayın boyutları günümüzde caminin kapladığı alandan katbekat fazlaydı.
Çeşitli imparatorlar döneminde içine ek binalar inşa edilen Büyük Saray, İmparator Justinianus ile zirve dönemini yaşadı. Bu dönemde sarayın içinde küçük bir hipodrom ve polo sahası bile vardı.
Bu dönemde (yani 6. yüzyıl) sarayın içine eklenmiş olan taban süslemeleri ise günümüzde Büyük Saray Mozaik Müzesi’nde görülebilir. Mozaikler klasik Greko-Romen sanatından esintiler taşımaktadır.
Roma döneminde kurulan Konstantinopolis, Bizans döneminde tüm Avrupa’nın en kalabalık ve zengin şehriydi. Bu sebeple de Büyük Saray dünyaya nam salmıştı. İstanbul’un fethedilmesinin önemi de bu şöhretinden gelmektedir.
Büyük Saray Mozaikleri Müzesi Eserleri
Büyük Saray Mozaikleri Müzesi eserleri arasında muhteşem figürler ile süslü mozaikler bulunuyor. Antik dönemin izlerini taşıyan mozaiklerde, mitolojik inanca gönderme yapan birçok obje görebilirsiniz.
Roma İmparatorluğu, Antik Yunan döneminden birçok şey miras almıştı. Örneğin Roma’da inanılan Jüpiter ve diğer tanrılar, Antik Yunan dönemindeki Zeus’un ve etrafındaki mitolojik figürlerin bir yansımasıydı.
Roma, İmparator Konstantin döneminden itibaren Hristiyanlık inancına sıcak bakmaya başladı. Ancak Roma’nın din değiştirmesi elbette bir günde olmadı. Konstantin’den, Theodosius’a kalan geçen 50 yıllık sürede imparatorluk büyük ölçüde Hristiyanlaştı.
Ancak Konstantin’den 200 yıl sonra İmparator Justinianus döneminde bile halen pagan dininden kalan izleri görebiliyoruz. Yazımızın konusu olan müzedeki eserler, bize Roma sanatının bu zaman aralığında tam olarak dönüşüm geçirmediğini gösteriyor.
Müzede en göze çarpan eserler; kertenkele yiyen grifon, fil ve aslanın mücadelesi, bir kısrağın tayını emzirmesi, kaz güden çocuklar, keçi sağan adam, eşeğine yem veren çocuk, testi taşıyan genç kız, elma yiyen ayılar ve avcı kaplan mücadelesini betimleyen sahnelerdir.
Böyle günlük yaşamdan sahnelerin betimlenmesi, daha çok Antik Çağ’da olan bir durumdu. Orta Çağ’da ise sanat tamamen dinsel olayları konu almaya başladı. Bu sebeple geç dönem Bizans eserlerini incelediğimizde yalnızca Hz. İsa ve İncil’den sahneleri görürüz.
Büyük Saray’dan kalan bu mozaikler Cumhuriyet döneminde keşfedildi ve büyük emekler sonucunda tekrar gün yüzüne çıkarıldı. Müzenin içindeki panolarda, mozaiklerin ne halde bulunduğu ve nasıl temizlendiği konusunda görsel kaynaklar bulabilirsiniz.
İstanbul’da Aya İrini ve Büyük Saray Mozaikleri Müzesi gibi yerler ilk bakışta hayal kırıklığı yaratabilir. Ancak sadeliği ile dikkat çeken bu müzelerin tarihini önceden okuyarak giderseniz, biraz da hayal gücünüzün yardımı ile güzel bir deneyim yaşayabilirsiniz.
Bu durum biraz Topkapı Sarayı‘nın Harem Dairesi için de geçerlidir. Karanlık ve dar odalardan oluşan Harem, ilk bakışta dizilerdeki gibi gözükmez. Ancak orada yaşayan insanları gözünüzde canlandırabilecek kadar tarih bilginiz varsa, yapının atmosferi sizi kendine çekecektir.
Büyük Saray Mozaikleri Müzesi Giriş Ücreti 2025
Büyük Saray Mozaikleri Müzesi giriş ücreti 2025 yılında 10 Euro’dur. Ancak bu yabancı turistler için belirlenmiş olan fiyattır. Türk vatandaşları müzekart alarak bu müzeyi ücretsiz gezebilirler. Bilet fiyatları en son 12 Nisan 2025 tarihinde güncellenmiştir.
Büyük Saray Mozaikleri Müze Ziyaret Saatleri 2025
Büyük Saray Mozaikleri Müzesi ziyaret saatleri sabah 09:00 ile akşam 19:00 saatleri arasındadır. Müze haftanın her günü ziyarete açıktır. Müzenin açılış ve kapanış saatlerine ilişkin bilgiler en son 12 Nisan 2025 tarihinde güncellenmiştir.
Bu müze restorasyon nedeniyle 2023’ün Temmuz ayından beri ziyarete kapalıdır. Bu makaleyi güncellediğim 2025’in Nisan ayında müze hala kapalıydı.
İstanbul’daki müzelerin giriş saatlerinde etkinliklere ve tadilatlara bağlı olarak değişiklik olabilir. Müzeye gitmeden önce müzenin resmi internet sitesini ziyaret edip, son durumu gözden geçirmenizi öneririm.
Müzeye Nasıl Gidilir?
Büyük Saray Mozaikleri Müzesi, İstanbul’un en turistik semtlerinden olan Sultanahmet’te konumlanır. Müzeye gitmek için Sultanahmet Camii’nin yanındaki Arasta Çarşısı’nın içinden geçmeniz gerekir.
Arasta Çarşısı’na Sultanahmet Parkı’na bakan ana kapısından girebileceğiniz gibi, Sultanahmet Camii’nin avlusundan da ulaşabilirsiniz. Çarşının ortasına kadar yürüdüğünüzde, “Büyük Saray Mozaikleri Müzesi” yazılı tabelalar göreceksiniz.
Bu tabelalar sizi bir koridor aracılığı ile müzenin avlusuna kadar götürecek. Müzeye vardığınızda avluya yerleştirilmiş antik kalıntıları göreceksiniz. Sonrasında ise gişeden biletinizi alıp, müzenin girişindeki turnikelere ulaşabilirsiniz.
Son Söz
Büyük Saray Mozaikleri Müzesi bizlere Roma ve Bizans tarihi ve sanatı hakkında önemli ipuçları sunuyor. Bu sebeple de bu eşsiz sanat koleksiyonu, İstanbul’un en iyi müzeleri arasında yer almaktadır.
Mozaik Müzesi’ni gezdikten sonra İstanbul’daki Bizans eserlerinin sergilendiği diğer müzeleri de ziyaret edebilirsiniz. Bunlar arasında Edirnekapı’daki Tekfur Sarayı Müzesi ve yine mozaikleri ile ünlü Fethiye Müzesi özellikle tavsiye edilir.
İstanbul’daki müzeler hakkında daha fazla bilgi edinmek istiyorsanız, bu sitenin İstanbul Müzeleri kategorisinde buna benzer onlarca yazı bulabilirsiniz. Bu kategori altında 30’a yakın müze tanıtılmaktadır.
Büyük Saray Mozaikleri Müzesi Hakkında Bilgi by Serhat Engül
Leave a Reply