Truva Antik Kenti, İstanbul’dan birkaç saat uzaklıktaki Çanakkale şehrinde konumlanıyor. Truva, günümüze kadar birçok diziye, filme ve belgesele ilham verdi. Truva’nın tarihte bu kadar ünlü olmasını sağlayan şey ise Homeros’un destanlarında bahsedilen Truva Savaşı.
Sadece Truva Antik Kenti’ni ziyaret etmek için bile Çanakkale’ye gidilebilir. Ancak şehrin ziyaretçilerine sundukları bununla da kalmıyor. Çanakkale’ye gidenler için Çanakkale Savaşları’nın geçtiği Gelibolu Yarımadası ve Assos Antik Kenti’nin olduğu Behramkale de mutlaka gezilmesi gereken yerler arasında geliyor.
Bu yazıda Antik Yunan tarihine damgasını vurmuş yerlerden olan Truva Antik Kenti’nin tarihi hakkında bilgi bulabilirsiniz. Ayrıca Truva Ören Yeri ve Troya Müzesi’nin giriş ücretleri ve ziyaret saatleri de not edilmiştir.
Peki bu antik kenti neden hem Truva, hem de Troya olarak anıyoruz? İlerleyen satırlarda buna da açıklık getirmeye çalışacağım.
Truva Savaşı ve Troya Antik Kenti
Truva Savaşı dünya tarihinde çok önemli bir yer tutuyor. Çünkü savaşı bizlere efsanevi bir dille aktaran Homeros, dünyanın ilk edebi eserlerini ortaya koyan yazar olarak kabul ediliyor. Truva’yı anlatan İlyada ve Odysseia destanları Antik Çağ’dan beri tüm okullarda öğretilmiş. Bu sebeple de her dilde kendine has bir ismi var.
Bu yazı için araştırma yaparken Türkçe kaynaklarda Troya Antik Kenti‘nin birçok farklı şekilde yazıldığını gördüğüm için, yazıya girişte bu konuya da değinmek istedim. Çanakkale’deki bu antik kent Türkçe’de Truva ve Troya olarak anılırken, Grekçe ve Latince’de ise Troia olarak geçiyor. Hitit dilinde de Truwisa olarak anıldığına dair kayıtlar var.
Truva Antik Kenti’nin Tarihi
Truva Antik Kenti’nin tarihi milattan önce 3500 yılına kadar uzanıyor. Arkeolojik kazılarda bulunan eserler ise M.Ö. 3000 yılına kadar geriye gidiyor.
Her şeyden önce Truva’nın 9 kez yıkılıp tekrar inşa edildiğini belirtmekte fayda var. Yangınlar, depremler ve savaşlardan dolayı yok olan şehir, her seferinde yeniden yapılmış.
Erken dönem Truva, Çanakkale Boğazı’na hakim bir bölgede olduğu için deniz ticaretinin yoğun olduğu canlı bir şehirdi. Ancak Amerikalı tarihçi Carl Blegen‘e göre 500 yıl sonra tarihten silindi.
Truva’nın ilk sakinlerine ne olduğunu tam bilmiyoruz. Ancak bulgular şehrin başka bir kültüre sahip olan bir insan topluluğu tarafından ele geçirildiğine işaret ediyor.
Tarihte şehirlerin böyle el değiştirmesi büyük savaşların neticesinde oluyordu. Bu sebeple de I. Truva muhtemelen bir savaş sırasında tahrip olarak yok oldu.
İlk Truva küçük bir kale görüntüsüne sahipken, ikincisi iki katı büyüklüğünde bir şehir idi. Şehrin tepesinde ise surlarla çevrili Megaron tipinde bir kraliyet sarayı olduğunu biliyoruz.
İkinci Truva yok olduğunda, şehrin sakinleri onu defalarca tekrar inşa ettiler. Şehir her yangından ve depremden sonra tekrar kuruldu ve böylece üçüncü, dördüncü ve beşinci dönem Truva ortaya çıktı.
Altıncı ve yedinci dönem Truva ise bizim yazımızın ana konusunu oluşturuyor. Çünkü tarihçilere göre Homeros’un anlattığı o destansı Truva Savaşı, muhtemelen bu dönemde gerçekleşti.
Araştırmalara göre VI. Truva, Bronz Çağı’nın en önemli ticaret merkezlerinden biriydi. Çanakkale açıklarında bulunan ve bu döneme tarihlenen gemi enkazlarında çeşitli tunç silahlar, fildişi ve abanozdan yapılma eşyalar ve mücevheler bulundu. (Kaynak: Wikipedia)
Belki de Akalar’ın düzenlediği askeri seferin amacı, Troya’nın zenginliklerini ele geçirmekti. Bu noktadan itibaren resmi kayıtlardaki Truva’dan söz etmeyi bırakıp, sahneyi Homeros’un efsanelerle süslü anlatımına bırakalım.
Homeros’un Destanlarında Truva
Homeros, İlyada ve Odysseia destanlarında, İda dağlarının eteklerindeki Truva kentinden ve burada yapılan efsanevi bir savaştan bahsediyor.
İlyada’da anlatıldığına göre, savaşa sebep olan olaylar Zeus’un düzenlediği bir düğünde başlamıştır. Peleus ile Thetis evlenirken, anlaşmazlık ve uyuşmazlık tanrıçası olan Eris düğüne davet edilmez. Eris, bunun üzerine düğüne gönderdiği altın elmanın en güzel tanrıçaya verilmesini ister.
Athena, Hera ve Afrodit bu konuda bir anlaşmazlığa düşerler. Zeus, aslında bir çoban olan Paris’i yetkili tayin edip elmayı ve tanrıçaları ona gönderir. Paris ise elmayı Afrodit’e verir ancak karşılığında yeryüzündeki en güzel kadın olan Helen’i ona aşık etmesini ister.
Helen, Paris’e aşık olduğunda Akalar (Homeros, eserlerinde Yunan halklarını bu şekilde adlandırıyor) bunu bir aşağılama olarak kabul ederler. Antik Yunanistan’ın en güçlü adamı olan Miken Kralı Agamemnon öncülüğünde toplanan Akalar, Truva’ya akın eder ve savaş böylece başlar.
Homeros, İlyada Destanı‘nda on yıl süren bir savaştan bahseder. Ancak savaşın son bir ayını çok daha detaylı bir biçimde anlatır. Akalar’ın kahramanı Akhilleus ve Truvalılar’ın kahramanı Hektor arasındaki dövüşler savaşa damgasını vurur.
Yunan komutanlardan biri olan Odysseus’un, şehir düştükten sonra vatanına yaptığı (İthaka) yolculuk ise Odysseia Destanı adıyla devam eder.
Truva’nın Keşfedilmesi
1870’li yıllara kadar Truva’nın yalnızca mitolojik anlatılarda geçen bir kent olduğu düşünülüyordu. Alman arkeolog Heinrich Schliemann’ın yaptığı keşifler, gerçekten de Homeros’un bahsettiği yerde Troia isimli antik bir kent olduğunu gösterdi.
Truva’nın keşfedilmesi arkeoloji dünyasında büyük ses getirdi. Sonrasında yıllarda yapılan araştırmalar ise Truva’nın 9 kez yıkılıp yeniden inşa edildiğini kanıtladı.
Truva Savaşı’nı mitolojik bir olay olarak biliyoruz, ancak gerçekten de bu bölgede ciddi bir savaş ve tahribat yaşanmış. Zira Akalar tarafından kurulan Akha Birliği, M.Ö. 13. ve 12. yüzyıllarda birçok yeri istila etmişti.
Konfederasyonun kurulmasından sonra güçlenen Akalar; Girit ve Rodos gibi birçok bölgeyle birlikte Çanakkale’yi de işgal etmişlerdi. Homeros’un bahsettiği Truva Savaşı’nın bu dönemde cereyan eden savaşlara dayanan bir efsane olma ihtimali yüksek.
Truva Antik Kenti’nde Görülecek Yerler
Truva Antik Kenti’nde gezilecek yerler arasında dokuz farklı şehrin kalıntıları var. Bu şehirlerin her biri yaklaşık 150 yıl ila 500 yıl arası ayakta kalmış. (Bkz: Prehistory of Troy)
Başka bir şekilde ifade etmek gerekirse, mevcut bulgular bu kentin dokuz kez üst üste tekrar inşa edildiğini gösteriyor. Deprem, yangın ve savaşlar nedeniyle yıkılan şehir, her seferinde tekrar inşa edilmiş. Bu farklı dönemlerden kalan eserler, günümüzde Troya Müzesi’nde görülebiliyor.
Son yapı katmanında bulunan Athena Tapınağı, Troia kenti ile özdeşlemiş nadide yapılardan biri. Mermerden imal edilen bu tapınak, Büyük İskender’in generallerinden biri olan Lysimachus tarafından inşa edildiyse de yıkılmış ve sonraki yüzyıllarda İmparator Augustus tarafından yenilenmişti. Tapınakta Helenistik dönem ve Roma mimarisinin eserlerini net bir biçimde görmek mümkün.
M.Ö. 1900 ile 1300 yılları arasına tarihlenen katmanda ise bu dönemde inşa edilmiş olan konutların, su kanalının ve surların kalıntıları görülebilir. Bu yapıtlar, Helenistik dönemdeki kent planının bir örneği olarak kabul edilmektedir.
Popüler Kültürde Troya
Troya, popüler kültürde önemli bir yer tutuyor. Tarihte birçok romana, filme ve diziye ilham veren Troya Antik Kenti, en son Netflix’te yayınlanan Truva: Bir Şehrin Düşüşü adlı diziye konu oldu. Sekiz bölümlük bu dizi, her ne kadar kurgu olsa da, genel anlamda Truva Savaşı’nda neler olduğunu efsaneye sadık kalarak işledi.
Savaşı konu alan en ünlü yapıt ise 2004 yılında çekilen Truva (Troy) isimli film oldu. Brad Pitt’in başrolünde oynadığı Truva filmi, Homeros’un İlyada destanını epik bir kurgu ile beyazperdeye yansıttı. Filmdeki “Truva Atı” ise Çanakkale şehrine hediye edildi.
Truva Antik Kenti Giriş Ücreti 2023
Truva Antik Kenti giriş ücreti 2023 yılında kişi başı 100 Türk Lirası‘dır. 18 yaşın altındaki öğrenciler için giriş ücretsizdir. Troya Ören Yeri, Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı bir müze olduğu için müzekart geçerlidir. Bilet fiyatı ile ilgili bilgi en son 14 Ocak 2023 tarihinde güncellenmiştir.
Troya Müzesi Giriş Ücreti 2023
Truva Ören Yeri’nin yanında 2018 yılında hizmete girmiş olan Troya Müzesi vardır. Bir zaman tünelini andıran bu müze için ayrı bilet fiyatı ödemek gerekmektedir. Troya Müzesi giriş ücreti 2023 yılında 100 Türk Lirası‘dır. Bilet fiyatı ile ilgili bilgi en son 14 Ocak 2023 tarihinde güncellenmiştir.
Truva Antik Kenti Ziyaret Saatleri 2023
Truva Antik Kenti ziyaret saatleri sabah 09:00 ile akşam 19:00 saatleri arasındadır. Ancak bilet gişeleri 18:30’dan itibaren kapanmaktadır. Troya Ören Yeri ve Troya Müzesi haftanın her günü ziyarete açıktır. Açılış ve kapanış saatleri ile ilgili bilgi en son 14 Ocak 2023 tarihinde güncellenmiştir.
Müzelerin ziyaret saatlerinde bazı etkinlik ve tadilatlar sebebiyle değişiklik olabilir. Bu yüzden, Troya Ören Yeri’ne gitmeden önce son durumu görmek için antik kentin resmi internet sayfasını ziyaret edebilirsiniz.
Önerilen Diğer Yazılar
Türkiye’nin üzerinde konumlandığı Anadolu coğrafyası, Truva Antik Kenti gibi birçok hazineye ev sahipliği yapıyor. Anadolu’da gezdiğiniz bir yeri araştırmaya başladığınızda, tarihin derinliği karşısında şaşkına dönüyorsunuz.
Bu sitede başta İstanbul olmak üzere Türkiye’nin önemli müzelerini tanıtmaya çalışıyorum. Eğer bu yazı ilginizi çektiyse; Adıyaman Nemrut Dağı, Trabzon Sümela Manastırı, Aksaray Ihlara Vadisi, Kapadokya Göreme Açık Hava Müzesi ve Kars Ani Harabeleri gibi yazılara da göz atabilirsiniz.
İstanbul’daki müzelerin tamamını görüntülemek isterseniz İstanbul Müzeleri, Anadolu’daki müzelerin listesini görmek istersenize, Türkiye Müzeleri başlıklarında tüm yazıları bulabilirsiniz.
Truva Antik Kenti ve Troya Müzesi by Serhat Engül
Leave a Reply