Karanlık Kilise, Kapadokya’da Bizans döneminden kalma en önemli tarihi eserdir. Kapadokya’daki diğer tarihi yapılarla karşılaştırıldığında, Göreme’deki bu kilise en iyi korunmuş Bizans fresklerine sahiptir.
Fresklerin hala canlı renklerini koruduğu Karanlık Kilise, yaklaşık 1000 yıllık bir geçmişe sahip. Bu yazıda, Göreme Vadisi’nin incisi olan Karanlık Kilise’nin güncel giriş ücreti ve ziyaret saatleri hakkında bilgi bulabilirsiniz.
Göreme’deki Karanlık Kilise Tarihi
Karanlık Kilise’nin tarihi bin yıl öncesine, yani Orta Çağ Bizans dönemine kadar uzanıyor. Kapadokya’nın en önemli turistik mekanlarından biri olan Karanlık Kilise, bize Orta Çağ manastır hayatı hakkında ipuçları sunuyor.
Kilise, koridordaki küçük pencereden çok az ışık alıyor ve zaten ismi de buradan geliyor. Güneş ışığı az olduğu için freskler büyük ölçüde canlı kalmış. Hatta uzmanlara göre Karanlık Kilise, Kapadokya’nın en iyi korunmuş fresklerine sahip.
11. yüzyılda inşa edilen Karanlık Kilise, Göreme Milli Parkı ile birlikte UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alıyor. Kilise, Bizans döneminde inzivaya çekilmek isteyenlerin en popüler adreslerinden biri olan Kapadokya‘nın Göreme Vadisi’nde yer alıyor.
Yüzyıllar boyunca Hristiyan rahiplere ev sahipliği yapan Kapadokya, Bizans’ın yıkılışıyla kimlik değiştirmiş. Manastırların terk edildiği Kapadokya, elverişli coğrafyası sayesinde halkın yaşam alanı haline gelmiş. Son kaynaklar kilisenin 1950’lere kadar güvercin yuvası olarak kullanıldığını söylüyor.
Bazı uzmanlar kilisedeki fresklerin uzun süre korunmasını güvercin gübresine bağlıyor. Kilisenin muhteşem fresklerinin günümüze kadar ulaşmış olması sanat ve tarih severler için sevindirici. İncil’deki birçok olay kilisenin duvarlarında ve tavanında tasvir edilmiş.
Kilisenin büyük kubbelerinden biri Pantokrator İsa freskine adanmış. Pantokrator İsa (Her Şeyin Hakimi) tasviri Bizans döneminin en belirgin dini motiflerinden biriydi.
Bizans stili Pantokrator İsa’nın iki diğer örneği ise İstanbul’daki Ayasofya ve Kariye (eski adıyla Chora kilisesi) camilerinde görülebilir.
İncil’deki önemli olaylar Karanlık Kilise’nin duvarlarındaki Bizans sanatı aracılığıyla anlatılmaktadır. Bunların en önemlileri Müjde, Vaftiz, Kudüs’e Giriş, Son Akşam Yemeği, İhanet, Hz. İsa Çarmıha gerilmesi, Boş Mezar Başındaki Kadınlar, Havarilerin Görevlendirilmesi ve Hz.İsa’nın Göğe Çıkışı sahneleridir.
Böyle güzel sanat eserleri gördüğünüzde, onları hemen fotoğraflamak isteyeceğinizi tahmin edebiliyorum. Ancak freskler ışığa duyarlı olduğundan, fotoğraf çekmeden önce flaşınızı kapatmayı unutmayın.
Karanlık Kilise’deki En Güzel Freskler
Kapadokya’nın en çok ziyaret edilen turistik yeri olan Göreme’de bulunan Karanlık Kilise, muhteşem fresklere sahip. Bizans İmparatorluğu‘ndan kalma bu sanat eserleri, o dönemin Hristiyan sanatı hakkında ipuçları veriyor.
İngilizce’de “Dark Church” olarak bilinen Karanlık Kilise’deki en iyi fresklerin bir kısmını aşağıdaki satırlarda bulabilirsiniz. Elbette her sanat eseri değerlidir ve en iyisini seçmek öznel bir karardır. Ben kendime göre en iyi korunmuş olanları tanıtmaya çalıştım.
1. Pantokrator İsa
Hristiyan ikonografisinin önemli bir tasviri olan Pantokrator İsa figürüne, Avrupa’daki birçok kilisede rastlamak mümkündür. Bilinen en eski tasvirlerden olan Pantokrator İsa, sol elinde kutsal kitabı tutarken sağ eliyle bir takdis işareti yapan Hz. İsa olarak tasvir edilmiştir.
Pantokrator kelimesi “evrenin efendisi” anlamına gelir. Bu tasvir Karanlık Kilise’nin büyük kubbesini süsler ve kilisenin sembolü haline gelmiştir. Bu tasvirin Bizans döneminden kalan en güzel örneği İstanbul’daki Kariye Camii’nde (eski Chora Kilisesi) görülebilir.
2. Deesis
Deesis de yine İsa’nın başrolde olduğu bir kıyamet günü betimlemesidir. İkonanın ortasındaki İsa’nın sağında Meryem Ana ve solunda ise Vaftizci Yahya durmaktadır. İkisi de ellerini açmış şefaat diler vaziyettedir.
Son Yargı‘yı tasvir eden bu freskte, Meryem ve Yahya, günahkâr insanlar adına Tanrı’dan (Hz. İsa nezdinde) merhamet diler. Bu tasvirin de Bizans tarihindeki en güzel örneği, İstanbul’daki Ayasofya’nın üst katında bulunmaktadır.
3. İsa’nın Çarmıha Gerilmesi
Çarmıha germe, mahkûmun büyük bir tahta haça, kirişe veya kazığa bağlanarak veya çivilenerek ölümüne kadar asılı bırakılmasıyla uygulanan bir idam cezası yöntemidir.
Çarmıha germe, Roma döneminde oldukça yaygındı. Dönemin Roma valisi Pontius Pilate, Hz. İsa’yı üzerine atılı suçlardan ölüme mahkum etmişti. MS 30 yıllarında İsa, Kudüs şehri yakınlarında çarmıha gerildi.
Hristiyan geleneğine göre Hz. İsa’nın bedeni, müritleri tarafından çarmıhtan indirildi ve bir lahit içinde muhafaza edildi. Ancak ölümünden 3 gün sonra Tanrı tarafından diriltildi (Bkz: Resurrection) ve göğe yükseltildi.
4. Boş Mezar Başındaki Kadınlar
İncil’deki bir sahneye göre, İsa’nın mezarına gelen üç kadın (Bkz: The Three Marys), lahtin boş olduğunu görür (çünkü İsa göğe yükselmiştir). Bu kadınların isimleri Mecdelli Meryem, Klopaslı Meryem ve Salome’dir (onun da ilk adı Meryem).
Bu anlatı Matta, Markos, Luka ve Yuhanna İncillerinde geçer. Üç Meryem’in gördükleri karşısındaki şaşkınlığı, Göreme Açık Hava Müzesi‘nin en önemli tarihi anıtı olan Karanlık Kilise’deki fresklerde tasvir edilmiştir.
Göreme Karanlık Kilise Giriş Ücreti 2025
Göreme Karanlık Kilise giriş ücreti 2025 yılında 6 Euro’dur. Ancak bu yabancı turistler için belirlenmiş olan fiyattır. Müzekart sahibi Türk vatandaşları kiliseyi indirimli ziyaret edebilirler. Bilet fiyatlarına ilişkin bilgiler en son 6 Nisan 2025 tarihinde güncellenmiştir.
Göreme Karanlık Kilise Ziyaret Saatleri 2025
Göreme Karanlık Kilise ziyaret saatleri sabah 08:00 ile akşam 16:45 saatleri arasındadır. Göreme Örenyeri haftanın her günü ziyarete açıktır. Ziyaret saatleri hakkındaki bilgiler en son 6 Nisan 2025 tarihinde güncellendi.
Türkiye’deki müzelerin ziyaret saatlerinde çeşitli etkinlikler veya tadilatlar sebebiyle değişiklik olabilir. Bu sebeple gitmeden önce son durumu görmek için Karanlık Kilise’nin resmi internet sayfasını ziyaret edebilirsiniz.
Son Söz
Karanlık Kilise bizlere artık var olmayan bir medeniyetin (Bizans) mirasını tanıtıyor. Bu kilisedeki freskler, İstanbul’daki Kariye Camii (eski Chora Kilisesi) ile birlikte Bizans sanatının günümüze kadar ulaşmış en iyi örnekleridir.
Bu sitede Türkiye’nin önemli müzelerini ve örenyerlerini tanıtmaya çalışıyorum. Eğer bu yazı ilginizi çektiyse benzer içerikler arasındaki Ihlara Vadisi veya Kapadokya’daki yeraltı şehirlerinden Derinkuyu ve Kaymaklı hakkındaki yazılara göz gezdirebilirsiniz.
Ayrıca Türkiye’nin son yıllardaki en popüler tarihi eserlerinden Adıyaman’daki Nemrut Dağı, Şanlıurfa’daki Göbeklitepe, Trabzon’daki Sümela Manastırı ve Kars’taki Ani Harabeleri ile ilgili yazılar da oldukça ilgi çekicidir.
Göreme’deki Karanlık Kilise Hakkın Bilgi by Serhat Engül
Leave a Reply